Program wykładów o sztuce dla dorosłych: STYCZEŃ – CZERWIEC 2017

SZTUKI TRANSFEROWANIE – cykl spotkań poświęconych sztukom wizualnym adresowany do osób dorosłych.

Zapisy: zapisy@pawilonsztuki.pl
Telefon: 513 525 045

Po raz kolejny zapraszamy wszystkich sympatyków historii sztuki, a szczególnie pasjonatów malarstwa i rzeźby, na kolejną czwartą już odsłonę naszego fundacyjnego cyklu „Sztuki Transferowanie”.

W styczniu i lutym proponujemy spotkania z artystami związanymi z  la première École de Paris, tzw. pierwszą szkołą paryską, która objęła swą nazwą malarzy, rzeźbiarzy i grafików, głównie pochodzenia żydowskiego, którzy przybyli do Paryża w latach 1905-1914 i stworzyli niezwykłe w swej różnorodności środowisko artystyczne w paryskiej dzielnicy Montparnasse.

W pierwszy czwartek marca wybierzemy się do podwarszawskiego Konstancina, gdzie w Villa la Fleur obejrzymy kolekcję dzieł artystów z Ecole de Paris z prywatnych zbiorów pana Marka Roeflera. Cztery spotkania marcowe będą poświęcone polskiemu koloryzmowi, w tym najbardziej znanemu przedstawicielowi tego nurtu, Józefowi Pankiewiczowi oraz twórcom wywodzącym się z jego pracowni.

Kwiecień i maj będą czasem spotkań z najsłynniejszymi twórcami polskiej awangardy, bez znajomości której trudno jest zrozumieć sztukę najnowszą.

W czerwcu, jeśli tylko pogoda nam dopisze, wybierzemy się na dwa spotkania plenerowe do warszawskich parków, znanych z ciekawych prac rzeźbiarskich. Zwiedzimy zabytkowe założenie Parku Skaryszewskiego z pięknymi przykładami rzeźb z okresu dwudziestolecia międzywojennego oraz Park Rzeźby na Bródnie z unikalną kolekcją rzeźby współczesnych twórców.

Nasze spotkania odbywają się w gościnnym Pawilonie Sztuki przy ul. F. Kostrzewskiego 1 (domofon 131). Lokal znajduje się na parterze, zaraz obok przystanku autobusowego „Kostrzewskiego” w kierunku Wilanowa, na ul. Sobieskiego. Dojazd bezpośredni: autobusy 116,166, 172,195.

Cena jednego spotkania to tylko 20 zł; w spotkaniach mogą brać udział także posiadacze karty podarunkowej ArtSenior.

Na każdym ostatnim spotkaniu w miesiącu losujemy nagrodę książkową wśród stałych bywalców 🙂

Program cyklu (17 stycznia 2017 – 13 czerwca 2017):

• 17 stycznia: Mojżesz Kisling 1891-1953
  Studiował malarstwo w krakowskiej ASP u Józefa Pankiewicza. Za jego radą wyjechał na dalsze studia do Paryża. Nazywany był „księciem Montparnasse’u” ze względu na koligacje towarzyskie i sukcesy finansowe. Przyjacielskie relacje łączyły go z polskimi twórcami: Tadeuszem Makowskim, Eugeniuszem Zakiem, Ludwikiem Markusem, Romanem Kramsztykiem i Melą Muter. Był jednym z najwybitniejszych przedstawicieli Ecole de Paris lat międzywojennych.
• 24 stycznia: Amadeo Modigliani 1894-1920
  Współczesną sławę Modigliani zawdzięcza przede wszystkim swoim obrazom przedstawiającym akty, uchodzącym w jego czasach za skandalizujące, a zaakceptowane dopiero później. Młodość spędził we Włoszech, gdzie studiował sztukę antyku i renesansu. W 1906 przeniósł się do Paryża, gdzie nawiązał kontakty ze znaczącymi artystami, miedzy innymi z Pablem Picassem i Constantinem Brancusim. Podobno w dzieciństwie, podczas jednego z ataków gorączki poczuł powołanie, żeby zostać artystą. Informacje o życiu Modiglianiego opierają się tylko na nielicznych pewnych dokumentach, tak więc legenda o nim powstała głównie dopiero po jego śmierci.
• 31 stycznia: Chaim Soutine 1893-1943
  Z rodzinnych Smiłowicz pod Mińskiem na Białorusi przeniósł się w 1913 do Paryża, gdzie jego niezwykły malarski talent nabrał mocy. Wypracował własny styl, wyróżniający się jaskrawymi kolorami, energicznymi ruchami pędzla, smugami impastów. Jego obrazy nasycone są gorączkowymi emocjami. Anegdota głosi, że wraz ze znajomymi malarzami wyniósł z rzeźni ubitego woła, którego później przez wiele dni trzymał w mieszkaniu. Czekał aż mięso nabierze „właściwych barw”, by móc je namalować. Lokatorzy kamienicy wezwali straż miejską z powodu roznoszącego się smrodu. Jak napisał Raymond Cogniat: „U Soutine’a brzydota, obnażona w swym absolucie, także pojmowanym w kategoriach absolutu, jest pięknem olśniewającym, niezwyciężonym, które zmuszeni jesteśmy zaakceptować, chociażby się przed nią wzbraniać”.

• 7 lutego: Tadeusz Makowski 1882 – 1932
  Studiował malarstwo w ASP w Krakowie u J. Stanisławskiego i J. Mehoffera. Na przełomie 1908/1909 wyjechał do Paryża, gdzie pozostał do końca życia. W Paryżu malował początkowo pod wrażeniem fresków P. C. Puvis de Chavannes’a, a poznawszy grupę kubistów z Montparnasse’u, uległ ich wpływowi. Zaproszony przez W. Ślewińskiego, spędził okres wojny w Bretanii, gdzie później wracał kilkakrotnie. Wykorzystując i przetwarzając w poetyckiej wyobraźni wpływy dawnego malarstwa niderlandzkiego, kubizmu, polskiej sztuki ludowej i współczesnych naiwnych realistów, stworzył unikalny, emanujący lirycznym nastrojem styl. Częstym tematem jego obrazów były dzieci w scenach z życia wiejskiego, teatralnych i karnawałowych.

• 14 lutego: Leonard Tsuguharu Fujita 1886-1969
  Urodził się w Tokio w Japonii. Zaraz po maturze postanowił, że rozpocznie studia malarskie w Paryżu, jednak za radą przyjaciela rodziny zmienił zamiar i wyjechał do Paryża dopiero w 1913, po ukończeniu uczelni artystycznej znanej obecnie jako Tokyo National University of Fine Arts and Music. Szybko poznał i zaprzyjaźnił się z bohemą artystyczną Montparnasse’ u. Jest nazywany najsłynniejszym japońskim artystą pracującym w Europie w XX wieku. Jego książka ” Book of Cats” wydana w Nowym Jorku przez Covici Friede w 1930 zawierająca 20 grafik z przedstawieniami kotów została wpisana na listę 500 najrzadszych książek świata i jest uważana przez antykwariuszy za najbardziej pożądaną książkę o kotach, jaka kiedykolwiek powstała.

• 21 lutego: Alicja Halicka 1894-1975
  Halicka do Paryża przyjechała z Krakowa, gdzie studiowała w Szkole Sztuk Pięknych dla Kobiet Marii Niedzielskiej. Rodzina niechętnie patrzyła na artystyczne zapędy córki. Ciotka namawiała ojca przyszłej artystki, by zabronił jej malować. Alicja jednak postawiła na swoim i zmusiła ojca, by pozwolił jej na wyjazd w 1912 do Monachium, a potem do Paryża. Panienka z dobrego mieszczańskiego domu znalazła się w towarzystwie artystycznej bohemy. Zaprzyjaźniła się m.in. z Apollinairem, znała Georges’a Braques’a, André Bretona, Maxa Ernsta i Jeana Arpa. Utrzymywała kontakty z twórcami École de Paris.  Pozycja Alicji w grupie awangardzistów była dziwna. Po pierwsze, kobieta malarka, co nieczęsto się zdarzało. Po drugie, osoba zamożna, gdy wszyscy wkoło klepali biedę. Jej obrazy szybko zostały zauważone. Apollinaire, pisząc o wystawie w Salonie Niezależnych, stwierdził, że „Halicka posiada dar męskości i realizmu, który pozwala mądrze konstruować obraz bez deformowania kompozycji”. Inny krytyk mówił, że ma „temperament męski, a wrażliwość pozostaje kobieca”.

• 28 lutego: nie ma wykładu, zamiast tego spotkania mamy:  2 marca (czwartek): Wizyta w Villa la Fleur w Konstancinie i zwiedzanie kolekcji dział mistrzów Ecole de Paris ze zbiorów Marka Roeflera.

• 7 marca: Józef Pankiewicz 1866-1940
  Był jedną z najwybitniejszych postaci polskiej sztuki XX wieku. W latach dwudziestych zainicjował nurt polskiego koloryzmu wyrastający z doświadczeń francuskich postimpresjonistów. Jako pedagog wywarł wielki wpływ na kształtowanie się artystycznych postaw całej generacji polskich malarzy i grafików, przede wszystkim twórców skupionych w Komitecie Paryskim (kapiści), artystów tej klasy, co Jan Cybis, Artur Nacht-Samborski, Józef Czapski, Zygmunt Waliszewski i Tadeusz Potworowski.

• 14 marca: Jan Cybis 1897-1972 i Hanna Rudzka – Cybisowa  1897-1988
  Jan Cybis porzucił karierę prawniczą dla malarstwa. Do 1921 jego artystyczną edukacją kierował  Otto Müller, dawny członek ekspresjonistycznej grupy Die Brücke. Swe malarskie umiejętności Cybis doskonalił w latach 1921-24 w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w pracowniach Józefa Mehoffera, Ignacego Pieńkowskiego i Józefa Pankiewicza. W polskim malarstwie międzywojennym zainicjował na początku lat trzydziestych ekspansję nurtu kolorystycznego. Był twórcą kapistowskiej estetyki, którą propagował ma łamach „Głosu Plastyków”: „Dzieło sztuki istnieje samo w sobie. Malując z natury chcemy stworzyć płótno, które by odpowiadało naszemu przeżyciu malarskiemu wobec tej natury, więc nie żeby było dokumentem podobieństwa, ale żeby dało grę stosunków i działań plastycznych, na których koncepcję nas ta natura naprowadza”.

  Hanna Rudzka – Cybisowa była malarką kolorystką, kapistką, żoną Jana Cybisa.  Swego przyszłego męża poznała na studiach w krakowskiej pracowni Józefa Pankiewicza. Weszła też w skład Komitetu Paryskiego utworzonego w 1924 w celu zorganizowania wyjazdu grupy studentów do Paryża. Od 1945 była profesorem, a od 1960 dziekanem Wydziału Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.

• 21 marca: Józef Czapski 1896-1993
  Artysta malarz, pisarz i żołnierz armii generała Andersa w stopniu majora. Postać absolutnie niezwykła i ciekawa. Student Pankiewicza, jeden z kapistów, mocno związany z Warszawą. Więzień radzieckich łagrów. W PRL informacje na temat Józefa Czapskiego podlegały cenzurze. Jego nazwisko znajdowało się na specjalnej liście osób objętych całkowitym zakazem publikacji. po przełomie października 1956, w 1957 r. odbyły się wystawy w Muzeum Narodowym w Poznaniu i Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, ale zorganizowanie kolejnej było możliwe dopiero w 1986 r. w Muzeum Archidiecezjalnym w Warszawie.

• 28 marca: Zygmunt Waliszewski 1897-1936
  Dzieciństwo spędził w Gruzji, w Tyflisie (obecnie Tbilisi), gdzie rozpoczął naukę rysunku i malarstwa. Kilkakrotnie odwiedzał Moskwę, gdzie poznał sztukę z kręgu Mira Isskustwa i wielkie kolekcje malarstwa francuskiego Siergieja Szczukina i Iwana Morozowa. Związał się z grupą futurystów. Pod koniec 1920 wyjechał do Polski, osiedlił się w Krakowie, gdzie studiował w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w pracowniach Wojciecha Weissa i Józefa Pankiewicza. W 1924 wyjechał do Paryża w gronie członków Komitetu Paryskiego, by pod kierunkiem Pankiewicza kontynuować studia malarskie. Uczestniczył w plenerach kapistów w Cagnes, Valence, Cap Martin i Awinionie. Fascynowała go także sztuka Cézanne’a, van Gogha, i Matisse’a.

• 4 kwietnia: Andrzej Wróblewski 1927-1957
  Malarz, historyk sztuki i krytyk sztuki, pracownik dydaktyczny Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Jeden z najwybitniejszych polskich artystów powojennych, który do końca swojego krótkiego życia pozostał buntownikiem poszukującym własnej drogi artystycznej – pomiędzy sztuką abstrakcyjną a figuracją. Jego twórczość od samego początku inspirowała, będąc punktem odniesienia dla twórców kilku następnych pokoleń. Zginął podczas wiosennej wyprawy w Tatrach.

• 11 kwietnia: Tadeusz Kantor 1915-1990
  Studiował w krakowskiej ASP tuż przed wybuchem II wojny, gdzie jego nauczycielem był m.in. Karol Frycz, malarz i scenograf. Sam, z przerwami, pracował później jako pedagog w tejże uczelni w latach 1948-49 i 1967-6). Przez całe niemal życie łączył różne rodzaje aktywności: był animatorem życia artystycznego, teoretykiem sztuki i praktykiem, w tym malarzem (m.in. pasjonatem i promotorem taszyzmu) i jednym z pierwszych w Polsce twórców happeningu, przede wszystkim zaś był człowiekiem teatru: autorem, reżyserem, scenografem i aktorem.

• 18 kwietnia:  Edward Krasiński 1925-2004
  Po wojnie studiował na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych (1945–1950) w pracowni prof. Władysława Jarockiego i Eugeniusza Eibischa. W latach 50. przeprowadził się do Warszawy. Początkowo współpracował z artystami z kręgu Galerii Krzywego Koła, a po jej zamknięciu w 1966 roku razem z krytykami Wiesławem Borowskim, Anką Ptaszkowską i Mariuszem Tchorkiem oraz artystami Tadeuszem Kantorem, Henrykiem Stażewskim i Zbigniewem Gostomskim współtworzył warszawską Galerię Foksal, w której wielokrotnie prezentował swoje prace. Od roku 1970 jego znakiem rozpoznawczym była niebieska taśma samoprzylepna, którą artysta umieszczał na swoich pracach na wysokości 1,3 m( na wysokości ludzkiego serca).

• 25 kwietnia: Teresa Pągowska 1926-2007
  „Już  jako dziecko wiedziałam, że będę malarzem – mówiła – Od samego początku mojej świadomości. Uczę się przy każdym obrazie. Każdy staram się zaczynać tak, jakbym nic nie wiedziała o malarstwie, jakby było dla mnie totalna zagadką, jak go rozwiązać. I tylko dlatego mogę malować. Jestem bardzo blisko natury. Bardzo kocham wieś, zwierzęta – czasami myślę, że może nawet bardziej niż ludzi. Są obrazy, które maluję rok, nawet dłużej. Są takie, które powstają w ciągu tygodnia, to bardzo indywidualne. To jest chyba zależne od siły mojej koncepcji, od siły wewnętrznej. Maluję codziennie. Kiedy jest jakaś niezależna ode mnie przerwa, w której nie mogę tego robić, to po dwóch dniach chodzę tak wściekła, że bym gryzła. Forma jest ważniejsza niż treść, albo równie ważna. Idą w parze. Mam pomysł i próbuję przełożyć go jak najkrócej na płótno. A jeśli jak najkrócej, to znaczy – samą formą, a nie gadulstwem. Nie jestem specjalistą od morza, od kobiet ani od mężczyzn czy zwierząt. Ja jestem ja: Teresa Pągowska, która coś myśli, coś przeżywa i z tego wynika coś, co często mnie zaskakuje”.

• 9 maja: Jerzy Nowosielski 1923-2011
  Malarz, rysownik, scenograf, filozof i teolog prawosławny. Uważany za jednego z najwybitniejszych współczesnych pisarzy ikon. Jako nastolatek odwiedził Ławrę w Poczajowie na Wołyniu i lwowskie Muzeum Ukraińskie z bogatą kolekcją ikon. Obie podróże zaowocowały trwałą fascynacją przyszłego artysty wschodnio galicyjskim malarstwem ikonowym. Utrwaliły się w jego pamięci tak mocno, że po latach wspominał: „Pierwszy raz spotkałem się z wielką sztuką w takim stężeniu i w takiej ilości. Wrażenie było tak silne, że tego spotkania nigdy nie zapomnę. Patrząc odczuwałem po prostu ból fizyczny… Nie byłem w stanie przejść z jednej sali do drugiej”. I dodawał: „Wszystko to, co później w ciągu życia realizowałem w malarstwie, było, choćby nawet pozornie stanowiło odejście, określone tym pierwszym zetknięciem się z ikonami w lwowskim muzeum.”

• 16 maja: Igor Mitoraj 1944-2014
  Urodził się w 1944 r. w Niemczech, gdzie jego matka została wysłana na przymusowe roboty. Był najstarszym z sześciorga rodzeństwa. Po wojnie studiować malarstwo w Krakowie, w pracowni Tadeusza Kantora. Studiów nie ukończył. Za namową Kantora w 1968 r. wyjechał do Paryża, by się kształcić w École des Beaux-Arts. Jego kariera nabrała tempa po wystawie w prestiżowej galerii La Hune w 1975, gdzie sprzedał swoje pierwsze rzeźby. Jego rzeźby inspirowane sztuką starożytną, klasyczną przypadły do gustu kolekcjonerom na całym świecie. Zdobią wiele publicznych placów miejskich Europy, USA i Japonii. Ale przez wielu krytyków uznawany był za propagatora kiczu, artystę anachronicznego.

• 23 maja: Wojciech Fangor 1922-2015
  Wojciech Fangor był jednym z ostatnich „wielkich mistrzów” XX wieku. Zadebiutował tuż po II wojnie światowej, tworzył zarówno malarstwo figuratywne, jak i abstrakcyjne. Jego plakat z 1953 roku uznawany jest za przełomowy w dziejach Polskiej Szkoły Plakatu. Z kolei w 1958 stworzył pierwszą na świecie instalację przestrzenną. Na początku lat 60. Sławne stały się jego pulsujące obrazy –  abstrakcyjne prace, dające  wrażenie ruchu. Jego eksperymenty twórcze były prekursorskie nie tylko w polskiej, ale i w światowej sztuce. Jako jedyny Polak miał swoją indywidualną wystawę w nowojorskim Muzeum Guggenheima.

• 30 maja: Leon Tarasewicz
  Urodził się w Waliłach na Podlasiu. Studiował w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych; dyplom otrzymał w pracowni Tadeusza Dominika w roku 1984. Od roku 1996 w tejże Akademii prowadzi Gościnną Pracownię Malarstwa. Od chwili debiutu jest wyrazistą postacią życia artystycznego. Za główny punkt na mapie świata uznaje rodzinne białostockie Waliły. Tematem jego malarskich poszukiwań jest natura, stanowiąca dla artysty nieustające źródło inspiracji, o której pisze:  „[…] często obserwuję w przyrodzie niezwykłe zestawienia barw. […] Chciałbym na przykład zestawić zieleń z błękitem w taki sposób, aby to w którymś momencie stało się prawie świecące. […] Czasami uzyskanie takiego świecącego zderzenia kolorów jest możliwe poprzez przełamanie – a więc przekształcenie naturalizmu zaobserwowanego zjawiska. […] Ale jak to zrobić, jeszcze tego nie wiem”.

• 6 czerwca: Park Skaryszewski i jego międzywojenne rzeźby
  Założony w latach 1905-1922 przez wybitnego polskiego ogrodnika i architekta krajobrazu Franciszka Szaniora został uznany za jeden z najpiękniejszych parków krajobrazowych w Polsce i w Europie. Bogata szata roślinna, malownicze stawy połączone kanałami, wzgórza porośnięte świerkami, ogród różany i niezwykły układ parkowych ścieżek w kształcie precla stanowią o urodzie zabytkowego parku. Do jego wielkich atrakcji zalicza się także pochodzące z okresu międzywojennego rzeźby „ Rytm” Henryka Kuny( 1929), „ Kąpiąca się” Olgi Niewskiej( 1929) i „ Tancerka” Stanisława Jackowskiego( 1927).

• SPOTKANIE 13 czerwca ODWOŁANE!!!: Park rzeźby na Bródnie – Central Park warszawskiej Pragi
  Idea powstania Parku Bródnowskiego pojawiła się w latach 70, kiedy na terenach dawnych upraw rolnych inżynier Stefania Traczyńska zaprojektowała park miejski. W roku 2009 na terenie Parku Bródnowskiego z inicjatywy artysty Pawła Althamera, Urzędu Dzielnicy Targówek i Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie powstał Park Rzeźby na Bródnie. Rzeźby artystów z Polski, Danii, Szkocji, Tajlandii i Mali rozsiane są w przestrzeni publicznej parku. Co roku pojawia się jedna nowa praca.  Park Rzeźby pełni funkcję stale rozwijającej się galerii sztuki, której dzieła stanowią część kolekcji Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.