Henryk Berlewi-droga do awangardy
Lata 20. XX w. to w całej Europie czas wielkich zmian w sztuce, również w dziedzinie projektowania graficznego. Futurystyczna i dadaistyczna literatura i poezja poszukiwały nowych form wypowiedzi, co pociągnęło za sobą konieczność wypracowania nowego układu typograficznego. Idea użyteczności sztuki, powszechność pracy maszynowej, nacisk na funkcjonalizm, standaryzacja – to hasła, wokół których artyści tamtych czasów prowadzą międzynarodową dyskusję.
Jeden z ojców nowej typografii – Jan Tschichold( 1902-1974), niemiecki teoretyk uznany za najwybitniejszego typografa XX w., zagrzewa środowisko twórców i teoretyków sztuki użytkowej do zerwania z rygorem i stylem tzw. starej typografii słowami:
„Dokonuję rewolucji typograficznej, która jest skierowana przeciwko (…) mdłej paseistycznej formie tomu poetyckiego, z jego ręcznie czerpanym papierem, z jego stylem rodem z XVI w., zdobionego galerami, Minerwami, Apollinami, wielkimi inicjałami, zawijasami i innym mitologicznym warzywem (…)”.
Rosyjska awangarda rozwija nową typografię w duchu konstruktywizmu i suprematyzmu, w Niemczech nowym zasady typografii buduje środowisko artystów skupionych w Bauhausie. W Holandii ton nadaje grupa De Stijl.
Idee te trafiają na podatny grunt w Polsce, gdzie koncepcja unizmu, a także typografii funkcjonalnej są jednymi z głównych założeń sztuki użytkowej, w tym plakatu i druków reklamowych.
Myśli te żywo rozwijane są w środowisku osób skupionych wokół artystów takich, jak: Henryk Berlewi( 1894-1967), Władysław Strzemiński( 1893-1952), Teresa Żarnowerówna( 1897-1950) i Mieczysław Szczuka( 1898-1927). To ich projekty typograficzne stają się wzorem plastycznym do naśladowania przez ówcześnie projektujących.
Henryk Berlewi, malarz i grafik, należał do najbardziej awangardowego nurtu polskiej sztuki nowoczesnej. Był mocno związany z artystyczną europejską awangardą. W latach dwudziestych wystawiał i przebywał w Berlinie. Jako teoretyk sztuki w 1924 r. ogłosił manifest „Mechano-Faktura”, w którym odrzucił malarstwo iluzji przestrzennej na rzecz dwuwymiarowości płócien. Ograniczał skalę barw do białej, czarnej i czerwonej, wprowadził do swojej sztuki możliwość posługiwania się szablonami. W 1928 r. zamieszkał na stałe w Paryżu. Został uznany za prekursora op-artu i minimal-artu. Jego biografia to opowieść o początkach awangardowej grafiki użytkowej i typografii w Polsce.
Zapraszamy na wykład Henryk Berlewi( 1894-1967), od mechanofaktury do nowoczesnej typografii, który w czwartek 9 grudnia prowadzi Ewa Szachowska