CISZA I PRZERAŻENIE

Zapraszamy od 25 lutego

na nowy cykl wykładów

CISZA I PRZERAŻENIE

Wnętrza w malarstwie symbolizmu

piątki godz. 20.00

prowadzący: Przemysław Głowacki

Punktem wyjścia dla cyklu wykładów „Cisza i przerażenie” jest twórczość Vilhelma Hammershøia, którego obrazy można obecnie podziwiać w Polsce na specjalnej wystawie. Ten duński malarz specjalizował się w ukazywaniu pomieszczeń i architektury emanujących spokojem i nastrojem kontemplacji. Takie przedstawienia wpisują się w szerszą tendencję symbolizmu końca XIX wieku, kiedy artyści chętnie sięgali po temat wnętrza. Choć ukazywane sceny wydają się zainspirowane codziennym życiem i otoczeniem, służą do wyrażania całego wachlarza uczuć: od melancholii po niepewność i grozę. Te bardziej ekstremalne emocje poznamy na przykładzie wybranych aspektów twórczości dwóch prekursorów ekspresjonizmu: Edvarda Muncha i Vincenta van Gogha. Cykl przewrotnie kończy się powrotem do nastroju wyciszenia i spokoju w twórczości mistrza malarstwa XVII wieku Jocobusa Vrela, który dopiero ostatnio został w pełni doceniony przez historię sztuki.

Wstępem do całego cyklu może być nagrany wcześniej wykład pt. „Symbolizm”, który jest okazją do zapoznania się z najważniejszymi przedstawicielami tego kierunku.

https://youtu.be/nYMQhVwbP_Q

25.02 – Vilhelm Hammershøi. Odcienie szarości (wykład bezpłatny)

Muzealnym wydarzeniem ostatnich miesięcy jest w Polsce wystawa Vilhelm Hammershøi, która była już prezentowana w Muzeum Narodowym w Poznaniu, a na początku marca otwiera się w Muzeum Narodowym w Krakowie. Wpisuje się ona w liczne prezentacje tego duńskiego artysty w wielu światowych muzeach. Jest on odkryciem nie tylko dla specjalistów, zajmujących się sztuką końca XIX wieku, ale też cieszy się coraz większym zainteresowaniem publiczności. Oglądających jego obrazy przyciąga ewokowany tam nastrój spokoju i skupienia, a także ich wyciszona, wyrafinowana gama kolorystyczna. Wykład przybliży sylwetkę Vilhelm Hammershøi i jego dzieła prezentowane na aktualnej wystawie, ale uzupełnione o inne jego prace. Spotkanie jest pierwszym z cyklu wykładów „Cisza i przerażenie. Wnętrza w malarstwie symbolizmu”, który zaprezentuje szerszy kontekst tej tematyki i będzie okazją do poszukania kolejnych analogii dla prac duńskiego mistrza.

04.03 – Podróż do wnętrza

Wykład prezentuje szczególny temat w sztuce, jakim jest ukazywanie wnętrza. Często spotykamy go w twórczości artystów końca XIX wieku, głównie przedstawicieli symbolizmu, ale nie tylko. Dla tych pierwszych jest on okazją do wyrażenia ponadzmysłowych wartości, okazją do przedstawienia różnorodnego nastroju i całej gamy emocji. Tym samym ukazanie prostego pomieszczenia staje nie tylko ukazaniem przestrzeni fizycznej, ale też wędrówką w nowy wymiar, wędrówką do wnętrza nas samych. Na wykładzie zaprezentowane zostaną prace takich artystów jak Vilhelm Hammershøi, Pierre Bonnard, Olga Boznańska, Edgar Degas, James Ensor, Józef Mehoffer, Léon Spilliaert, Félix Vallotton, Édouard Vuillard i James Whistler.

Uzupełnieniem może być nagrany wcześniej wykład Pejzaże polskie a europejski symbolizm, który rozszerza to zagadnienie o temat krajobrazu w sztuce XIX wieku. https://youtu.be/T_Qk4bsHyT4

11.03 – Edvard Munch. Między zegarem a łóżkiem

Edvard Munch bardzo często sięga w swojej twórczości po temat wnętrza, chętnie umieszcza w nim swoich modeli. Ich otoczenie jest równie ważne jak postacie, ponieważ buduje nastrój i znaczenie kompozycji. Domowe pomieszczenia i wypełniające je przedmioty są okazją do wyrażenia wewnętrznych przeżyć i niepokojów artysty. Stąd też często służą jako tło w jego własnych wizerunkach. Jeden z jego autoportretów zatytułowany jest „Między zegarem a łóżkiem”. Tytuł ten dobrze oddaje skalę nastrojów w pracach Muncha – od namiętności i tragedii, dziejących się w codziennym życiu, po uniwersalny upływ czasu, przed którym nie ma ucieczki.

18.03 – Pokoje Vincenta van Gogha

Vincent van Gogh dość rzadko sięgał w swojej twórczości po temat wnętrza, częściej malował pejzaże lub portrety, z których tylko niektóre uzupełnianie były o elementy tła. Choć obrazów z tymi przedstawieniami jest niewiele, to jednak wśród nich znajdują się jedne z najważniejszych jego dzieł. Wśród nich pierwsze arcydzieło artysty zatytułowane „Jedzący ziemniaki”, które mimo swojego przyziemnego, realistycznego tematu, zapowiada zwrot w kierunku symbolizmu. Oraz znana w trzech wersjach kompozycja ukazująca słynny pokój artysty w jego domu w Arles, która ostatnio została poddana wnikliwej analizie przez specjalistów. Wykład będzie więc okazją do bliższego przyjrzenia się wybranym pracom van Gogha i odkryciu ich znaczeń i kontekstów.

Bardzo dobrym wprowadzeniem do spotkania jest nagrany wykład „Postimpresjonizm cz. 3 (van Gogh)”, który jest ogólnym zarysowaniem biografii i twórczości artysty. https://youtu.be/bPHI8OABtds

25.03 – Jacobus Vrel. Odkrywając XVII-wiecznego mistrza

Choć nie zdajemy sobie często z tego sprawy, ale wielu wspaniałych artystów było przez całe stulecia zapomnianymi. Jednym z ostatnio przywróconych naszej pamięci jest Jacobus Vrel, działający w Holandii w XVII wieku. Jego twórczość wyróżnia się na tle prac innych mistrzów scen rodzajowych tego czasu, a najbliższe skojarzenia to dzieła Johannesa Vermeera i Pietera de Hoocha. Nastrój jego obrazów przywodzi też na myśl późniejsze prace Vilhelma Hammershøia i innych symbolistów końca XIX wieku. Choć nadal mamy mało informacji o Jacobusie Vrelu, to ostatnio zidentyfikowano i opracowano wiele jego dzieł. Wykład będzie okazją, aby zapoznać się z tymi najnowszymi badaniami oraz poznać wyjątkowego malarza wnętrz.  

Prowadzący:  Przemysław Głowacki

Historyk sztuki, edukator muzealny, nauczyciel. Od ponad dwudziestu lat zajmuje się popularyzacją wiedzy o sztuce oraz edukacją muzealną. Historię sztuki ukończył na Uniwersytecie Warszawskim pisząc pracę magisterską o architekturze współczesnej u prof. Marii Poprzęckiej. W latach 2000-2013 pracował w Muzeum Narodowym w Warszawie, gdzie od 2007 pełnił obowiązki zastępcy kierownika Działu Edukacji. Współpracował z wieloma instytucjami kulturalnymi i edukacyjnymi W latach 2016-2019 był jurorem Konkursu na Wydarzenie Muzealne Roku „Sybilla” organizowanego przez Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów pod patronatem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W 2006 roku był jednym z założycieli Forum Edukatorów Muzealnych. Był też współinicjatorem polskiej edycji międzynarodowej akcji społecznej Dzień Wolnej Sztuki. Jest członkiem Międzynarodowego Komitetu Muzeów (ICOM). W 2007 roku otrzymał odznakę „Zasłużony dla kultury polskiej”. Jego pasją jest zwiedzanie muzeów oraz wystaw. Prowadzi stronę poświęconą sztuce i wystawom www.artdone.pl.